No: 712 – Menşe Adı KAHTA BADEMİ
Tescil Ettiren
KAHTA KAYMAKAMLIĞI
Bu coğrafi işaret, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 17.01.2020 tarihinden itibaren korunmak üzere 05.04.2021 tarihinde tescil edilmiştir.
Tescil No 712
Tescil Tarihi : 05.04.2021
Başvuru No : C2020/017
Başvuru Tarihi : 17.01.2020
Coğrafi İşaretin Adı : Kahta Bademi
Ürün / Ürün Grubu : Badem / İşlenmiş ve işlenmemiş meyve ve sebzeler ile mantarlar
Coğrafi İşaretin Türü : Menşe adı
Tescil Ettiren : Kahta Kaymakamlığı
Tescil Ettirenin Adresi : Hürriyet Mah. Mustafa Kemal Caddesi No:171 Kahta ADIYAMAN
Coğrafi Sınırı : Adıyaman ili
Kullanım Biçimi : Kahta Bademi ibaresi ve menşe adı amblemi ürünün kendisi veya
ambalajının üzerinde yer alır. Ürünün kendisi veya ambalajının üzerinde kullanılamadığında, Kahta Bademi ibaresi ve menşe adı amblemi, işletmede kolayca görülecek şekilde bulundurulur. Ayrıca Kahta Bademi ibaresi taşıyan aşağıda verilen ürün logosu gıda işletmecileri tarafından isteğe bağlı olarak kullanılır.
İÇİNDEKİLER
Adıyaman Kahta Bademi Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Ülkemizde badem deposu olarak bilinen ve aynı zamanda önemli ekili badem ağacı arazilerine sahip Adıyaman ilimiz ve özellikle de Kahta ilçemizde yoğun bir şekilde badem yetiştiriciliği yapılır.
Kahta Bademi ağaçları, tozlaşma bakımından kendine kısır bir bitkidir. Bu sebeple tozlayıcı diğer çeşitler ile beraber yetiştirilmesi zorunluluğu bulunur. Bu yüzden badem bahçesi tesisinde aynı zamanda ve karşılıklı olarak birbirini dölleyen çeşitler ile birlikte dikilir. Bademde istenilen verim için tüm çiçeklerinin döllenmesi gerekir. Kahta Bademi ağacı çeşit ve ekolojik koşullara göre havaların nispeten soğuk olduğu bir mevsimde çiçek açar. İstenilen tozlaşmayı sağlayabilmek için bahçedeki tozlayıcı oranını yükseltmek ve yeteri kadar arı kolonisi bulundurmak gerekir. Çiçeklenme zamanı aynı olan veya kısmen çakışan çeşitler birlikte dikilir. Kahta Bademi; Latince tür adı Prunus amygdalus Batsch. olan genel itibariyle Ferragnes ve Ferraduel çeşidi bademlerin beraber dikilmesi ile tesis edilen bahçelerde yetiştirilir. Bu iki çeşit kendiyle uyuşmaz ve yabancı tozlanma yapar. Ayrıca Kahta Bademi ağaçları çabuk meyveye yatar, hastalık ve zararlılara karşı dayanıklıdır.
Bölgede Toros Dağlarının kuzeyinde kalan dağlık bölgenin iklimi ile güneyinde kalan bölgenin iklimi birbirinden farklıdır. Güneyi, yazları kurak ve sıcak, kışları ılık ve yağışlı; kuzeyi yazları kurak ve serin, kışları yağışlı ve soğuktur. Doğu Anadolu ile Akdeniz Bölgeleri arasında köprü konumunda olan Adıyaman ilinin iklimi, bu özelliği ile bölgesindeki diğer illerden farklılık gösterir. Atatürk Baraj Gölü sayesinde, İlin ikliminde bir yumuşama ve nem oranında bir artış söz konusudur. Kahta Bademi yazları bol güneşli, kışları ılıman geçen, soğuk rüzgârlardan korunmuş vadilere daha çok uyum sağlamışsa da soğuklama ihtiyacı, uyanma ve kış dinlenme periyotları dikkate alınarak badem bahçesi kurulduğunda, kışı sert geçen yerlerde de yetiştiği de görülebilir. Bölgede hava akımı, havanın yüksek kısımlardan daha alçak alanlara akması ile oluşur. İlde hâkim rüzgârlar kuzey, kuzeydoğu ve kuzeybatı istikametindedir. Soğuk hava dağ veya tepelerden, hafif bir rüzgâr sayesinde sıcak hava ile karışmadıkça, daha düşük vadilere doğru akarak vadi içlerinde ve yakın kısımlarında birikir. Bu sayede bölgede hava hareket halinde olduğunda don olasılığı Kahta Bademi için oldukça azalır. Böylelikle Kahta Bademinin ekonomik anlamda yetiştirilebilmesi için bahçede yeterli hava drenajının sağlandığı iklim özellikleri sağlanır. Kahta Bademinin kış soğuklama ihtiyacının az olması ve tomurcuklarının nispeten düşük sıcaklıklarda sürmesi ile bu bölgede kolaylıkla yetiştiriciliği yapılır.
Güneye bakan hafif meyilli ve su tutmayan kurak araziler Kahta Bademi için ideal alanlardır. Belirtilen coğrafi sınır kuzey tarafı dağlarla çevrili, güney tarafı ise düzlüklerle çevrili olmasından dolayı badem için en iyi
güneşlenme süresinin ve iklim özelliklerinin sağlandığı bir coğrafi konumdadır. Kahta Bademinde kullanılan üretim metodu ve bölgenin iklim özellikleri, yağış rejimi, drenajı iyi olan kurak ve kireçli toprak yapısı sayesinde ürünün istenilen verim, yeşil dış kabuğunun kolay kavlaması, irilik, meyve iç randımanı, renk ve tat gibi kalite özellikleri sağlanır.
Tek kabuklu bademde Ferragnes çeşidi ile üretilen badem ince uzun yapıda yaklaşık 3 cm boyunda ve Ferredaul çeşidi ile üretilen badem ise yaklaşık 2,5 cm boyunda ve yuvarlak / tombul bir yapı kazanır.
Üretildiği coğrafya gereği uygun iklim koşulları ve yetiştiriciliğe bağlı olarak Kahta Bademi, kararlı verimliliği, geç çiçeklenmesi (takriben yılın mart ayında), ideal iç randımanı (yaklaşık % 40), yağ oranı (% 40-60 aralığında), çift tohumlarının yok denecek kadar az olması ve paketlemeye uygun iri ebatlı bademler vermesi ile bölgesinde tercih edilen ve bilinen bir tarım ürünüdür. Kahta Bademinde irilik bakımından, iç tanesi olarak 1 onsunda (28,35 gram) 25 adede kadar çiğ badem içi bulunabilir. Kurutulmuş olarak kabuklu badem veya iç badem olarak tüketiciye arz edilir.
Adıyaman Kahta Bademi Üretim Metodu:
Kahta Bademi Yetiştiriciliği ve Üretim Aşamaları
Toprak İsteği: Badem ağacı toprak yapısı bakımından fazla seçici değildir. Başka meyve ağaçlarının iyi yetişemeyeceği kurak, taşlı, çakıllı, alüvyal, kumlu veya orta derece de killi ve kireçli topraklarda iyi büyür. Süzek ve derin yerlerde iyi verim alınır. Böyle yerlerde ağaç kökleri 3-3,5 metre derine inebilir.
Kumlu orta derecede killi ve kireçli alanlarda da yetişebilir. Badem ağacı, topraktaki aşırı nemden ve dengesiz taban suyu değişimlerinden olumsuz etkilenir. Fazla su tutan, ağır, geçirimsiz, drenajı olmayan fakir topraklarda ağaçlar iyi gelişim göstermez. Kumlu, çakıllı, kuru topraklar organik maddelerce desteklenmelidir. Besin maddeleri açısından eksik olan topraklarda ağaçların meyve tutumu düşük olur ve meyve iç randımanı düşer. Badem bahçelerinde yapılacak toprak analizi sonuçlarına göre kimyasal gübreleme yapılmalıdır.
İklim İsteği: Badem, sıcak seven ılıman bir iklim bitkisidir. Kış soğuklarına dayanıklıdır. Toros Dağlarında 1000 m’ye kadar olan yüksekliklerde dahi yetişebilir. Ancak, badem yetiştiriciliğini sınırlayan en önemli faktör ilkbahar geç donlarıdır. Çünkü bademler birçok ılıman iklim meyve türünden önce çiçek açar. Bu nedenle ilkbahar geç donlarının sürekli görüldüğü yerlerde badem ağaçlarından kararlı bir ürün elde etmek mümkün değildir. Badem çiçekleri henüz açtıkları sırada kısa bir süre için yaklaşık -4°C’ ye kadar dayanır, taç yaprakları dökülmeye başlayınca yaklaşık -2°C’ ye kadar dayanır, küçük meyveleri ise -1 ila -0,6 °C sıcaklık aralığında ise zarar görür. İlkbahar geç donlarının etkili olduğu yerlerde badem bahçesi tesis etmek istenirse, aşağıdaki önlemler alınmalıdır:
- Geç uyanmayı sağlayan yönlerin seçilmesi,
- Bahçelerin soğuk havanın akıp gideceği yamaçlarda kurulması,
- Geç çiçeklenen ve çiçeklenmesi uzun süren çeşitlerin seçilmesi,
- Don tehlikesine karşı gereken teknik ve kültürel önlemlerin alınması.
Yaz aylarında yeterli sıcaklığın olmadığı yerlerde ekonomik bir badem yetiştiriciliği yapılamaz. Badem, sert kabuklu meyveler içerisinde kuraklığa en çok dayanan meyvelerden birisidir. Ancak, yılda 500-600 mm’ lik yağış rejimi ve sulama ile verimlilik ve meyve kalitesi artar. Badem ağaçlarında çiçeklenme döneminde yağan yağmurlar, gerek döllenme döneminde gerekse hastalıklar bakımından olumsuz sonuçları beraberinde getirir.
Toprağın Hazırlanması, Dikim Yeri İşaretlemesi ve Çukur Açımı: Bahçe tesisinden önce toprak işlemesi ve hazırlığı yapılmalıdır. Toprakta sert tabaka vb. durumlar varsa sürüm ile tesfiyesi yapılır. Dekara 4-5 ton kadar ahır gübresi verilmelidir. Ahır gübresi yoksa yeşil gübreleme uygulanabilir. Diskaro ve tırmıkla sürüm yapıldıktan sonra, dikim işaretlemesi yapılır. Bitkiler arasındaki mesafeler çeşit ve anaç özellikleri, verim şekli, arazi eğimi, makina kullanımı gibi etmenlere bağlıdır. Tohum anacı ve kuvvetli gelişen vejetatif anaçlar kullanıldığında daha geniş aralık ve mesafe tercih edilirken, bodur ve yarı bodur gelişme kuvvetine sahip anaçlar kullanılması halinde daha sık dikim yapılabilir. Toprak şartlarına ve tercih edilen anaçlara göre 5m x 2m, 5m x 4m, 6m x 4m, 6m x 6m, 6m x 7m veya 7m x 7m gibi aralık ve mesafelerde dikim işaretlemesi yapılarak, ortalama 50 cm genişlik ve 60 cm derinlikte çukurlar açılır.
Bahçe Tesisi: Bahçe yeri seçiminde güneye bakan drenajı iyi olan yerler tercih edilir. Bahçe tesis şekli, bahçenin kurulacağı yerin ekolojik şartlarına göre değişir. Eğer bahçe kıraç yerlerde susuz olarak yetiştirilecekse
ağaçları çekirdekten ve doğrudan doğruya bahçede bulunacakları yerlerde yetiştirip aşılamak en doğru yoldur. Çöğürler iki üç yıl sonra ancak aşılanabilecek düzeye ulaşır.
Bahçe tesis edilmeden önce dekara 4-5 ton yanmış ahır gübresi verilir. Dikimden önce toprak derin sürülerek gübrenin toprağa karışması sağlanır. Fidan yerleri işaretlenip dikim öncesi çukurlar açılmalıdır. Kış şartları yumuşak geçen bölgelerde sonbahar dikimi yapılır. Dikim mesafeleri yukarıda belirtildiği şekilde olmalıdır. Badem yetiştiriciliğinde bahçe yerinin seçimi oldukça önemlidir. Çiçeklenme mevsiminde sıcaklıklar sürgün, çiçek ve tomurcuklara zarar verecek sıcaklıklara düşebilmektedir. Bu nedenle bahçe kurmadan önce o yerin zirai yönden don zararları dikkatle incelenmelidir. Bahçeler meyilli yerlerde, eğimin altından itibaren yaklaşık 15 metreden daha yukarıda tesis edilmelidir. Bunun yanı sıra, bahçe yeri seçiminde ağaçlık ve ormanlık alanlara yakınlık da dikkate alınmalıdır. Çünkü ağaçlık yerler soğuk havanın biriktiği yerlerdir ve özellikle ilkbaharda ormanlık alanlar iyi bir hava drenajını önleyerek don cepleri oluşturabilirler. Bu nedenle, bahçe tesisi orman alanına ortalama 25 metreden daha yakına kurulmamalıdır. Kuzeye bakan yamaçlarda bahçe kurulması ilkbahardaki donlardan korunmada yardımcı olabilir. Meyvelerin erken olgunlaşması ekonomi bakımından arzulanıyorsa da bahçe güneye bakan yamaçlarda kurulmalıdır. Bu nedenle yer seçiminde çok titiz davranılmalıdır. Vadiler genellikle badem bahçeleri için uygun yer olarak dikkate alınmakla birlikte, geniş su alanlarına yakınlık, yükseltiler ve topografya gibi faktörler yer seçiminde etkilidir. Zirai üretimde don zararlarına karşı koruma yöntemlerinin hiçbirisi güvenli dönemin uzunluğundan daha önemli değildir. Bitki yetişme döneminin ortalama uzunluğu, ilkbahar geç donlarının en son tarihi ile sonbahar erken donlarının ilk tarihi arasındaki zaman olarak açıklanabilir.
Seçilecek Badem Çeşitlerinin Nitelikleri: Badem ağacının gelişmesi kuvvetli olmalıdır. Ağaçlar bol miktarda çiçek açmalı, çiçeklenme bölgenin iklim koşulları ile uyumlu olmalı ve diğer çeşitlerle döllenebilir olmalıdır. Bol ve kararlı ürün vermesi tercih sebebidir. Meyveleri aynı zamanda olgunlaşmalıdır. Kolay hasat edilebilmeli ancak rüzgâr etkisiyle kolayca dökülmemelidir. Yeşil dış kabuğun kavlaması kolay, çift iç oranı düşük olmalıdır. İç randımanı ve iç badem kalitesi yüksek olmalıdır. Çeşitli hastalık ve zararlılara dayanımı iyi olmalıdır.
Kullanılan Çoğaltma Yöntemleri:
- Doğrudan Araziye Tohum Ekimiyle: Daha çok sulama imkânı sınırlı olan yerlerde, çöğürlerin yerinde aşılanması şeklinde uygulanır.
- Aşılı Fidanlarla Dikim Yapılarak: Uygun taban suyu bulunan ve sulama imkânı olan arazilerde aşılı fidanlar kullanılır. Fidan üretimi amacı ile genellikle ‘‘durgun T göz aşısı’’ kullanılmakla birlikte ‘‘kalem aşısı’’ metodu da kullanılır. Aşılama takriben yılın ağustos-eylül aylarında yapılır.
Badem fidanı, toprak altına gömülen kabuklu bademlerin çimlenip toprak yüzeyine çıktıktan sonra yüksek verimli çeşidin, acı badem tohum anacı, klon anacı vb. uygun anaçlar/çeşitler üzerine aşılanması ile yapılır. Bahçe tesisleri diş bademi grubundan seçilecekse ana çeşit olarak Ferragnes çeşidi seçilir. Bu çeşit bahçe tesislerinde mutlaka bulunması istenen bir badem fidanı çeşididir. Tuono, Ferraduel ve Texas çeşitleri ile iyi tozlanır.
Badem fidanı üretiminde genel itibariyle tohumla üretim esastır. Hasat sonunda elde edilen meyveler toplanır, yıkanır ve kurulanır. Kuru ve soğuk ortamda bekletildikten sonra katlamaya alınır. Badem tohumları 1°C ile 5°C arasındaki sıcaklıklarda, 40-50 gün kadar katlamaya bırakılır. Katlama işlemi sonrasında ekilen badem tohumları uygun şartlarda çimlendikten sonra çöğürler elde edilir ve bunlar üzerine aşı yapılır. Aşılama esnasındaki nem, sıcaklık gibi faktörlere dikkat edilir.
Kullanılan Anaçlar: Bademe anaç olarak yine badem, şeftali, badem x şeftali melezleri ve erik kullanılabilir.
- Badem Anacı: Kireçli, kurak ve sulanmayan araziler için en uygun anaç badem çöğürleridir. Çeşitlerle uyuşması iyidir. Aşılı ağaçlar, uzun ömürlü ve kuvvetlidir. Acı badem çöğürleri kıraç şartlara çok iyi uyum gösterir, zararlılara dayanıklıdır.
- Şeftali Anacı: Sulanabilen ve nematod problemi olan yerlerde kullanılabilir. Şeftali anaçlarıyla bademin uyuşması iyi değildir. Ağaçlar 10-12 yaşlarından itibaren verimden düşmeye başlarlar. Bu yüzden badem x şeftali melezleri kullanılmaktadır.
- Badem x Şeftali veya Şeftali x Badem Melezleri: Genel olarak değişik toprak şartlarına uyabilirler. Vejetatif çoğaltmaya uygun GF 557, GF 677 klon anaçları kullanılır. Kuvvetlidirler ve kök sistemleri toprağa iyi tutunur.
ç) Erik Anaçları: Su tutan ve kök çürüklüğü ile bulaşık topraklarda kullanılırlar. Genellikle erik anaçları bademle iyi uyuşmaz, verim ve kalite düşük olur.
- Kolon Anaçlar: Garnem, Arda, GF 677 klon anacı gibi anaçları üzerine yapılan daha çok laboratuvar ortamında üretilen anaçlardır.
Sulama: Badem bahçelerinde yapılacak düzenli sulamalar ile verim artışının yanı sıra, dış yeşil kabuğun kavlaması, irilik, renk tat ve diğer kalite özellikleri üzerine olumlu etki yapar. Ancak, derimden hemen önce yapılacak sulamalardan kaçınılır. Sıcak bölgelerde bademler sulandığı zaman meyvelerde kavlama olayının yaklaşık
%80’i ağaç üzerinde gerçekleşebilir. İlk yıllarda, aktif kök bölgesinde yeterli suyun bulunmasına dikkat edilmelidir. Ağaçların su stresine girmesini önlemek için topraktaki alınabilir su miktarının iyi ayarlanması dolayısıyla ihtiyaca göre su verilmesi sağlanmalıdır. Sulama şekli olarak damla ve mini yağmurlama sulama sistemlerinden birisi tercih edilebilir.
Badem ağacının ilkbahar, yaz ve bazen sonbaharın ilk aylarında yüksek derecede su ihtiyacı vardır. Büyüme mevsiminin başlangıcındaki düşük toprak nemi kritiktir ve üretimde önemli bir verim düşüşüne neden olabilir. Badem ağaçlarının hasadı sırasında veya hasattan hemen önce sulanması istenmez. Bu nedenle, hasattan yaklaşık 3- 4 gün önce ağacın sulanmasına son verilmelidir. Ancak, hasattan sonra ağaçların sulanmaması, ertesi yıl çiçeklenme ve meyve tutumunda düşüş ile bağlantılıdır. Bu nedenle hasattan hemen sonra ağaçlara hafif sulama yapılması tavsiye edilir.
Gübreleme: Badem üretimde verim ve kaliteyi arttıran en önemli kültürel işlemlerin başında gübreleme gelir. Gübreleme ile yetiştirilecek bitkinin ihtiyaç duyduğu besin maddeleri toprağa verilir. Ancak, bitki çeşidine göre uygulanması gerekli gübrelerin cinsi, miktarı, verilme şekli ve zamanının tespiti için en önemli yöntem, toprak ve yaprak analizlerinin yapılmasıdır.
Badem ağacının en büyük besin ihtiyacı azottur. Genel olarak yüzeye serpme veya sulama ile uygulama şeklinde yılda bir defa her olgun ağaç başına ortalama 1 kg azot gübrelemesi tavsiye edilir. Daha büyük bir miktar ile azot gübresi uygulaması, obur dalların hızlı bir şekilde gelişimini teşvik eder. Sonuç olarak, obur dallar meyve taşıyan sürgünlerin gölgede kalmasını sağlar ve dolayısıyla verimde düşüşe sebebiyet verir.
Potasyum ikinci en önemli makro besindir. Yaprak analizi sonucunda potasyum eksikliği tespit edilirse, her olgun ağaç için ortalama 8 kg potasyum sülfat (K2SO4) gübrelemesi tavsiye edilir. Alternatif olarak, yüksek potasyum eksikliğinde potasyum nitrat ile yaprak gübrelemesi uygulanması tavsiye edilir (45 kg su ve 0,45 kg potasyum nitrat karıştırılarak kullanılır, ilkbahar aylarında en az 5 kez yaprak gübrelemesi yapılır).
Badem ağacının en iyi şekilde gübrelenmesi için organik gübre kullanmak gerekir. Bir veya iki yılda bir hektar başına 10-20 ton arasında organik gübre (çiftlik / ahır gübresi) ile gübreleme yapılması tavsiye edilir.
Budama: Badem ağaçlarında şekil budaması amacı ile genellikle modifiye lider terbiye sistemi metodu uygulanır. Bademde çiçek tomurcukları yıllık sürgünler ve buket dallar üzerinde oluşur. Ağacın budanmasında uygun dal bölümlerinin seçilmesine özen gösterilir. Her yıl düzenli budama yapılmalı, ancak şiddetli budamadan kaçınılmalıdır. Verim çağındaki ağaçlarda her yıl 1 ile 3 yaşlı dallara uygulanacak kesimlerle beraber sulama ve diğer bakım tedbirleri de uygulandığında gelişme ve ürün artışı sağlanır. Bademlerde tacı sınırlandırmak için tepe vurulmamalıdır. Dikimden 15-20 yıl sonra gençleştirme budaması yapılması önerilir.
Zirai Mücadele:
- Kültürel önlemler: Meyve üretiminde yalnızca sağlıklı anaç ve kalemler kullanılmalıdır. Bahçe tesis edilirken tümüyle sağlıklı fidan dikilmelidir. Hastalığa duyarlı çeşitler, mutlaka hastalığa dayanıklı olan anaçlara aşılanarak üretimde kullanılmalıdır. Enfekte olmuş bitkinin ilgili kısımlar kesilerek bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Yabancı otlarla mücadelede çapalama, biçme ve sürme yapılır. Çok yıllık yabancı otlarda ise toprağın birkaç kez işlenmesi gerekir.
- Kimyasal mücadele: Sonbaharda yapraklar dökülmeye başladığı zaman mevzuata uygun bitki koruma ürünleri kullanılarak ve ilgili teknik talimatlara uygun olarak yapılır. Tek yıllık yabancı otlara karşı zirai mücadelede ise çıkış öncesi ve ilkbaharda toprak nemli iken yapılmalıdır. Yabancı otlar çıktıktan sonra ise 4-6 yapraklı dönemde ilaçlama yapılmalıdır. Yeni tesis edilen badem bahçelerinde ilk 2-3 yıl boyunca yabancı ot mücadelesi için ilaçlama yapılmalıdır.
Hasat: Üründe hasat için olgunluk dış kabuğun suyunu kaybetmesi ve çatlamasıyla belli olur. Ürünün hasat zamanı takriben yılın eylül ayının ortasından başlayıp ekim ayının ilk haftasına kadar devam eder. Hasat ağaç üzerinde olgunluğa yaklaşan meyvelerde yeşil kabuk çatlar ve kısmen kuruyarak renk değişimine uğrar. Bu durum bademde hasat olgunluğunun belirtisidir. Hasat zamanına yakın sulama yapılmamalıdır. Çünkü hasat zamanına yakın yapılan sulama, meyve kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.
Badem hasadı geleneksel olarak sırık vb. malzemeler ile dalların sarsılması şeklinde yapılmakta olup bu şekilde hasat gelecek yılın meyve gözlerinin zarar görmesine ve dalların kırılmasına neden olabilir. Bademlerin çırpma, silkme vb. elle hasadında insan gücü maliyeti toplam üretim maliyetinin önemli bir kısmını oluşturur. Gerek çırpma ve gerekse silkme sırasında ağaçların altlarına sergiler yayılacak olursa hasadı kolaylaştırılmış olur. Badem meyvesi, iç kısmını zedelenmeden ve kirlenmelerden koruyan sert bir kabuğa sahip olduğundan, hasadın makina ile yapılabilir. Hasat edilen bademlerin dış kabukları el ile veya makinelerle ayrılır.
Hasat edilen meyvelerin nem miktarı yüksek olduğu için belirli bir neme kadar kurutulup muhafaza edilmesi gerekir. Badem yağ ihtiva bir meyve olmasından dolayı mutlaka kurutulmalı ve nem oranı en çok % 8 oranına indirilmelidir. Üreticiler tarafından toplanan meyveler, temiz ortamlarda, güneş altında 4-5 gün kadar ince bir şekilde serilip sıkça karıştırıldıktan sonra nem düzeyi kontrol edilmelidir. Kontrolü yapılan ve nem düzeyi istenilen düzeye gelen bademler muhafazaya alınır.
Kurutma: İç badem olarak değerlendirilmeyecek yani kabuklu olarak pazarlanacak meyveler kavlatma işleminden sonra hemen kurutulmalıdır. Piyasaya iç badem olarak arz edilecek bademler ise kırılır. Kırma el ile veya makinelerle yapılır. Kurutma işlemi bademin raf ömrü ve muhafazası bakımından çok önemlidir. Belirtilen coğrafi sınırda genelde bademler dışarıda gölgede ve hava hareketi olan yerlerde kurutulur. Güneş altında 10 güne kadar yapılan kurutma işlemi fazla tavsiye edilmez. Çünkü ürünün başta karakteristik sarı-kahverengi iç badem renginin istenmeyen şekilde koyulaşması gibi çeşitli kalite kayıplarına neden olur. Ürün için başka kurutma imkânı olmadığında kurutma için gölge ortamlarda yapılmalı, doğrudan güneş ışığında iç bademlerin kurutulması tavsiye edilmemektedir.
Depolama ve Muhafaza: Badem önemli ölçüde yağ içeren sert kabuklu bir meyve olduğu için uygun şartlarda depolanması başta badem içinde bulunan yağın bozulmaması açısından önemlidir.
Kusurlu olanları tasnif edilen ve nem düzeyi istenilen düzeye gelen bademler; kuru, serin ve kokulardan ari ortamlarda muhafaza edilir.
Kahta Bademi; dökme olarak ya da gıda ile temasa uygun kaplar / ambalajlar içerisine konularak ilgili mevzuata uygun etiket bilgileri ile tüketiciye arz edilir. İç bademlerin küçük gramajlarda tüketiciye arzında daha çok ışık geçirmeyen gıda ile temasa uygun ambalajların kullanılması tercih edilir.
Denetleme:
Denetimler; Kahta Kaymakamlığı ve Kahta İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü koordinatörlüğünde; Kahta İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Adıyaman İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Kahta Ziraat Odası, Kahta İlçesi Sert Kabuklu Meyve Üreticileri Birliği ve Kahta Belediyesinden birer kişinin katılımıyla en az 3 kişiden oluşan denetim mercii tarafından gerçekleştirilir.
Denetim yılda en az bir kere yapılır. Şikâyet üzerine veya gerekli görülen hallerde ayrıca denetim yapılabilir. Yapılan denetimler; 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu uyarınca raporlanarak her yıl düzenli olarak Kahta Kaymakamlığı tarafından Türk Patent ve Marka Kurumuna sunulur.
Denetim mercii, Kahta Bademi coğrafi işareti kullanım biçiminin uygunluğunu, ürünün hasadı, depolanması ve muhafazası ile “Üretim Metodu” bölümünde belirtilen hususlara uygun üretim yapılıp yapılmadığını kontrol eder. Denetim esnasında tespit edilen uygunsuzluklar ile alınması gerekli tedbirler denetlenen ilgili kişi, kurum veya kuruluşa bildirilir.
Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren, hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür
